Vấn nạn an toàn phòng cháy chữa cháy tại các nhà trọ cho thuê

Hiện trạng an toàn phòng cháy chữa cháy cho phòng trọ tại các thành phố lớn

1. Thực trạng PCCC tại các thành phố lớn

Tại các thành phố lớn như Hà Nội và TPHCM, hệ thống nhà trọ cho thuê phát triển nhanh chóng nhưng thiếu kiểm soát, dẫn đến nhiều bất cập về an toàn PCCC:

- Nhiều nhà trọ được xây dựng chắp vá, cơi nới tùy tiện, không đảm bảo khoảng cách an toàn.

- Hệ thống điện xuống cấp, chắp nối bừa bãi tiềm ẩn nguy cơ chập cháy.

- Thiếu trang thiết bị PCCC cơ bản như bình chữa cháy, còi báo cháy.

- Lối thoát hiểm bị bịt kín hoặc quá hẹp, không đảm bảo sơ tán khi có sự cố.

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng mất an toàn PCCC là nhận thức và ý thức của cả chủ phòng trọ lẫn người thuê còn hạn chế:

- Nhiều chủ trọ chạy theo lợi nhuận, cắt giảm chi phí đầu tư cho hệ thống PCCC. Mặt khác, có những chủ trọ thiếu kiến thức về quy định PCCC và cách thức triển khai, nên không thường xuyên bảo trì, kiểm tra hệ thống PCCC.

- Người thuê trọ chủ quan, coi nhẹ công tác PCCC. Điển hình là việc sử dụng điện, gas bừa bãi, không đúng quy cách. Bên cạnh đó, họ không nắm rõ cách sử dụng trang thiết bị PCCC và phương án thoát hiểm.

Theo khảo sát tại 500 nhà trọ ở TP.HCM cho thấy chỉ 15% chủ phòng trọ nắm rõ các quy định về PCCC, trong khi đó tỷ lệ người thuê trọ biết cách sử dụng bình chữa cháy chỉ đạt 25%.

2. Tai nạn cháy nổ tại các phòng trọ, nhà trọ

Mặc dù đã có nhiều nỗ lực, công tác kiểm tra, giám sát an toàn PCCC tại các phòng trọ cho thuê vẫn còn nhiều hạn chế. Chính vì thế, trong những năm gần đây đã xảy ra nhiều vụ cháy nhà trọ gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Theo thống kê từ Cục Cảnh sát PCCC và cứu nạn cứu hộ, trên toàn quốc đã xảy ra 2.222 vụ cháy trong nửa đầu năm 2024. Hậu quả từ những vụ cháy này khiến 57 người thiệt mạng, 45 người bị thương và thiệt hại về tài sản ước tính lên đến 127,9 tỷ đồng. Trong đó, 1.299/2.222 vụ cháy được điều tra nguyên nhân:

- 72,9% do sự cố hệ thống, thiết bị điện .

- 18,3% do sơ suất bất cẩn sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt.

- Các nguyên nhân khác đều chiếm tỷ lệ dưới 10%..

Dưới đây là một số vụ cháy nổ nhà trọ điển hình:

- Vụ cháy nhà trọ trong hẻm đường Tân Hòa Đông, quận Tân Bình, TPHCM khiến 1 người phụ nữ tử vong (9/6/2024).

- Vào khoảng 20h ngày 10/7/2024, một vụ cháy đã xảy ra tại căn nhà trong hẻm 29 khu phố 10, phường Tân Chánh Hiệp, quận 12, TPHCM. Vụ cháy khiến nhiều người hoảng hốt, tháo chạy khỏi hiện trường.

- Vào rạng sáng ngày 24/5/2024, một vụ hỏa hoạn đặc biệt nghiêm trọng đã xảy ra tại căn nhà trọ 5 tầng số 1, ngách 43/98/31 phố Trung Kính, phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy, Hà Nội. Hậu quả thảm khốc của vụ cháy khiến 14 người thiệt mạng và 3 người khác bị thương nặng.

Siết chặt an toàn phòng cháy chữa cháy tại các nhà trọ cho thuê

1. Quy định PCCC siết chặt khiến nhiều nhà trọ ngừng hoạt động

Sở Xây dựng TP.HCM vừa thông tin về việc tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm đối với các nhà trọ cho thuê, chung cư mini, nhà ở tập thể trên địa bàn. Qua kiểm tra, nhiều vi phạm đã được phát hiện, tập trung vào các hành vi như:

- Ngăn thành các phòng trọ cho thuê: Chuyển đổi công năng sử dụng từ nhà ở riêng lẻ sang cho thuê phòng trọ; Tăng diện tích xây dựng; Thêm tầng lửng tại các tầng và ngăn chia thành các phòng ngủ để cho thuê.

- Vi phạm về an toàn PCCC: Các nhà ở kết hợp nhà trọ không đảm bảo lối thoát an toàn, dễ dàng tiếp cận cho người sử dụng; Lắp đặt "chuồng cọp" bít lối thoát nạn; Lối thoát bị chặn hoặc cản trở bởi vật dụng, đồ đạc; Không bố trí các phương tiện liên lạc khẩn cấp như loa thông báo, chuông báo cháy,...

Sở Xây dựng đã phối hợp xử lý các trường hợp vi phạm, trong đó nhiều nhà trọ buộc phải giải thể vì không đáp ứng được yêu cầu về PCCC và các quy định khác.

Trường hợp của anh Nguyễn Văn Quang ở TP.Thủ Đức là một ví dụ. Anh chia sẻ: "Tôi đã phải tạm đóng cửa dãy trọ của mình trong 2 tháng để hoàn thiện lại hệ thống điện và bổ sung các thiết bị PCCC theo yêu cầu của cơ quan chức năng."

2. Người dân TPHCM tìm phòng trọ mới khó khăn

Hành động siết chặt quy định PCCC đã tác động mạnh mẽ đến nguồn cung nhà trọ, đặc biệt là tại các khu vực đô thị lớn như TPHCM. Điển hình là nhiều cơ sở cho thuê phòng trọ tại TPHCM không đủ điều kiện PCCC phải đóng cửa. Chính vì thế, người thuê trọ, đặc biệt là sinh viên và công nhân, đang phải đối mặt với nhiều khó khăn do sự thay đổi này.

Anh Nguyễn Văn Vũ, công nhân tại khu công nghiệp Sóng Thần (TP. Thủ Đức) đang gặp nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm chỗ ở mới do giá phòng trọ tăng đột ngột. Chia sẻ với báo chí, anh Vũ cho biết: "Trước đây, giá thuê một phòng trọ rộng 12m2 có gác lửng tại khu vực này chỉ dao động từ 2 đến 3 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, hiện nay do nhiều khu trọ bị giải thể vì vi phạm PCCC, nguồn cung giảm sút dẫn đến giá phòng tăng cao 3 - 4,5 triệu đồng/tháng. Mức giá này quá cao so với thu nhập của vợ chồng công nhân như chúng tôi. Sau khi trừ đi chi phí cho tiền phòng, điện nước, ăn uống, số tiền còn lại để gửi về quê nuôi con rất ít ỏi. Điều này khiến vợ chồng tôi vô cùng lo lắng."

Quy định an toàn phòng cháy chữa cháy tại các nhà trọ cho thuê

Vấn đề an toàn PCCC tại các phòng trọ, nhà trọ cho thuê đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của cộng đồng, nhất là sau hàng loạt vụ hỏa hoạn nghiêm trọng xảy ra trong những năm gần đây. Điển hình là vụ cháy chung cư mini ở Hà Nội vào ngày 13/9/2023 khiến hàng chục người thiệt mạng, gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự cấp bách trong việc đảm bảo an toàn PCCC tại loại hình lưu trú này.

1. Quy định về công tác PCCC nhà ở

Khoản 1 Điều 23 trong bộ Luật PCCC 2001(sửa đổi và bổ sung năm 2013) quy định: Đối với các công trình cao tầng, bao gồm nhà ở và nhà trọ, bắt buộc phải lắp đặt thiết bị PCCC nhằm chống tụ khói, lan truyền khói và hơi độc do cháy sinh ra. Đồng thời, công trình phải đảm bảo phương án thoát nạn và khả năng tự chữa cháy trong trường hợp xe chữa cháy bên ngoài không thể tiếp cận.

Bên cạnh đó, việc kinh doanh cho thuê phòng trọ, nhà trọ cũng cần tuân thủ các quy định về PCCC. Theo đó, chủ nhà có cần xin giấy phép PCCC hay không phụ thuộc vào quy mô của công trình:

- Các nhà trọ cao dưới 5 tầng và có tổng khối tích của các khối nhà phục vụ lưu trú dưới 2.500m3: Do UBND cấp xã, phường quản lý (theo quy định tại Nghị định 50/2024/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 15/05/2024).

- Nhà trọ thuộc diện phải thẩm duyệt thiết kế PCCC: Chủ sở hữu phải hoàn thành thủ tục xin thẩm duyệt thiết kế PCCC của cơ quan chức năng trước khi cho thuê (theo quy định tại Nghị định 136/2020/NĐ-CP).

2. Điều kiện PCCC đạt tiêu chuẩn cho các nhà trọ cho thuê

Đối với hệ thống cho thuê nhà trọ, phòng trọ quy mô nhỏ sẽ không bắt buộc phải trang bị đầy đủ tất cả các hệ thống PCCC như quy định ở trên. Tuy nhiên, chủ kinh doanh vẫn nên khuyến khích thực hiện các biện pháp PCCC cơ bản để đảm bảo an toàn cho người thuê trọ, bao gồm:

- Lắp đặt bình chữa cháy tại các vị trí dễ quan sát, dễ tiếp cận.

- Hướng dẫn người thuê trọ cách sử dụng bình chữa cháy và các biện pháp thoát nạn khi xảy ra hỏa hoạn.

- Thường xuyên dọn dẹp vệ sinh, loại bỏ các vật liệu dễ cháy nổ ra khỏi khu vực nhà trọ.

- Kiểm tra hệ thống điện, chống sét, chống tĩnh điện định kỳ để đảm bảo an toàn.

3. Hành vi vi phạm quy định PCCC xử phạt như thế nào?

Theo quy định hiện hành, chủ kinh doanh nhà trọ, nhà cho thuê có trách nhiệm thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn PCCC theo quy định của pháp luật. Nếu vi phạm, họ sẽ bị xử phạt hành chính theo Nghị định số 144/2021/NĐ-CP của Chính phủ:

- Cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100 đến 300 nghìn đồng đối với hành vi vi phạm quy định an toàn PCCC gây thiệt hại tài sản dưới 20 triệu đồng.

- Phạt tiền từ 1 đến 3 triệu đồng đối với hành vi vi phạm gây thiệt hại về tài sản từ 20 đến dưới 50 triệu đồng.

- Phạt tiền từ 3 đến 5 triệu đồng đối với hành vi vi phạm gây thiệt hại về tài sản từ 50 đến dưới 100 triệu đồng.

Ngoài ra, chủ trọ còn bị phạt tiền từ 5 đến 10 triệu đồng đối với những hành vi này:

- Vi phạm quy định an toàn PCCC dẫn đến cháy, nổ gây thiệt hại tài sản trên 100 triệu đồng.

- Vi phạm quy định an toàn PCCC gây thương tích hoặc tổn hại sức khỏe của 1 người (tỷ lệ tổn thương dưới 61%).

- Vi phạm quy định an toàn PCCC gây thương tích hoặc tổn hại sức khỏe của 2 người trở lên (tổng tỷ lệ tổn thương dưới 61%).

Tuy nhiên, tùy theo mức độ gây thương tích và thiệt hại tài sản, chủ nhà trọ có thể bị khởi tố Hình sự về tội Vi phạm quy định về PCCC theo Điều 313 Bộ luật Hình sự 2015(bổ sung và sửa đổi năm 2017).

Kết luận

Trên đây là những tác động xoay quanh vấn nạn an toàn PCCC tại các nhà trọ cho thuê mà Phongtro123 đã tổng hợp. Hy vọng rằng thông qua việc nâng cao nhận thức và hành động cụ thể từ tất cả các bên liên quan, vấn đề an toàn PCCC tại các nhà trọ sẽ được cải thiện. Qua đó mang lại cho cư dân không gian sống an toàn và thoải mái tại các khu đô thị sôi động.